Sprężarka syczy podczas pracy – co to oznacza?

Sprężarka to urządzenie, które w dzisiejszych czasach znaleźć można prawie wszędzie. Wykorzystywane są w warsztatach samochodowych i na stacjach benzynowych, w zakładach produkcyjnych do pneumatycznego napędzania nowoczesnych maszyn, w gabinetach stomatologów oraz wielu innych i różnorodnych miejscach. To oczywiste, że nawet najwyższej jakości sprzęt z czasem się zużywa i co powoduje awarię. Jednak doświadczony użytkownik może w pewnej mierze być przewidujący – trzeba tylko umieć czytać subtelne znaki. Czasami używana przez nas sprężarka zaczyna syczeć. Co to może oznaczać?

Jak zbudowana jest sprężarka – najważniejsze informacje

Zasadniczo budowa kompresora powietrza jest dość prosta i składa się z kilku, zasadniczych części. Pierwszą z tych części jest napęd sprężarki. Może to być silnik spalinowy albo elektryczny. W nowoczesnych, stosowanych w przemyśle konstrukcjach jest to zazwyczaj silnik elektryczny. Kolejnym elementem jest najważniejsza część każdego kompresora, czyli mechanizm sprężający. Może mieć on różną konstrukcję.

Najbardziej popularne są sprężarki tłokowe, w których powietrze pompowane jest przez poruszające się w cylindrze tłoki. Innym, często używanym rozwiązaniem jest mechanizm śrubowy, w którym powietrze tłoczone jest przez obracającą się śrubę. Na podobnej zasadzie działają sprężarki spiralne. Ruchome elementy mechanizmów sprężających są źródłem tarcia, a więc dla poprawnego działania sprężarki konieczny jest odpowiedni olej. Jednak sprężone powietrze, które uzyskuje się dzięki sprężarce, oleju zawierać nie powinno, a więc kompresory wyposażone są odpowiednie filtry separujące olej od powietrza.

Najczęściej olej w sprężarce krąży więc w zamkniętym układzie. Jednak istnieją również urządzenia napędzane sprężonym powietrzem na tyle wrażliwe, że nawet najmniejsza ilość oleju może je uszkodzić. W takich przypadkach używa się sprężarek bezolejowych. Części robocze takich urządzeń wykonuje się z nowoczesnych materiałów syntetycznych o bardzo niskim współczynniku tarcia. Wszystkie sprężarki podczas pracy wytwarzają dość dużo ciepła. O ile w urządzeniach niewielkich rozmiarów nie zawsze to ma znaczenie, w sprężarkach przemysłowych konieczna jest chłodnica, która zapobiega przegrzaniu się kompresora.

Chłodnice mogą chłodzić zarówno powietrze (wstępne chłodzenie powietrza), jak i olej. Ostatnim elementem kompresora (który jednak nie występuje w każdym jego rodzaju) jest zbiornik na sprężone powietrze. Dzięki niemu nie ma konieczności pracy ciągłej urządzenia.

Najczęstsze awarie w kompresorach

Jak więc widać nawet najprostszy kompresor składa się z szeregu mechanizmów, z których każdy pełni osobną funkcję. Dodatkowo części te połączone są przy pomocy odpowiednich przewodów. Jest więc wiele miejsc, w których sprężarka może się ulec awarii – od drobnych, do bardzo poważnych problemów. Jednak najczęściej zdarza się kilka z nich.

Po pierwsze może nastąpić zużycie ruchomych elementów mechanizmu sprężającego powietrza. Sytuacji takiej zapobiega służący do zmniejszania tarcia olej, ale z różnych powodów go może zabraknąć. Może to być na przykład naturalne zużycie w połączeniu z zaniedbaniem kontroli jego poziomu. Kwestia ta może być również związana z nieprawidłowym działaniem chłodnicy, co prowadzi do przegrzania i szybszego zużycia sprzętu. Podobna w skutkach może być awaria chłodnicy powietrza. Poważnym problemem może być zapchanie, zużycie, lub uszkodzenie filtra oleju. Skutkiem może tu być zwiększenia zawartości oleju w sprężonym powietrzu, co grozi uszkodzeniem urządzeń napędzanych przy pomocy sprężarki. Często pojawiającym się problemem może być również uszkodzenie któregoś z przewodów sprężarki – zarówno powietrznych, jak i olejowych (w niektórych rodzajach kompresorów mogą to być również przewody chłodnicy wodnej, lub innych), albo przyłączy tych przewodów. Na szczęście awaria tego rodzaju należy do stosunkowo łatwych do usunięcia.

Syczenie sprężarki – co może oznaczać?

Syczenie sprężarki może oznaczać wiele rzeczy, jednak bezwzględnie należy w takiej sytuacji reagować. Problem może być błahy i łatwy do usunięcia, ale również poważny i potencjalnie prowadzący do poważnego uszkodzenia urządzenia. Dodatkowo warto pamiętać, że dźwięki, jakie wydaje sprężarka, mogą być dość trudne do zidentyfikowania. Osoby bez doświadczenia z danym modelem kompresora mogą nie być w stanie zidentyfikować problematycznych odgłosów i odróżnić ich od siebie.

Najbardziej narzucającą się odpowiedzą na pytanie o źródło syczenia, jest uchodzące, w którymś miejscu powietrze, jednak może to być również dźwięk tarcia, tak więc warto dokładnie się wsłuchać w pracę kompresora w takiej sytuacji. Dobrze jest w pierwszej kolejności odpowiedzieć sobie na pytanie, czy niepokojący dźwięk dobiega tylko z włączonego urządzenia, czy jeszcze jakiś czas po jego wyłączeniu, czy też wydobywa się stale.

Na szczęście w większości modeli sprężarek (zwłaszcza przemysłowych modeli), posiadając chociażby elementarną wiedzę na temat budowy urządzenia można po dochodzących z niego odgłosach określić w przybliżeniu źródło dźwięku. Jak już wspomniano wcześniej, najczęstszym i wartym sprawdzenia w pierwszej kolejności problemem jest nieszczelność układu. Pierwszym podejrzanym powinny być przede wszystkim wszelkie przewody, a także ich przyłącza.

W wielu modelach urządzeń przewody takie wykonywane są z materiałów zmieniających swoje właściwości z czasem, a więc prędzej, czy później następujący przeciek wydaje się prawdopodobny. Problemem mogą być również obluzowane bądź zużyte przyłącza przewodów urządzenia, które w takim układzie należy również sprawdzić.

Jeżeli jednak syczenie nie dobiega z przewodów, ale z której z pozostałych elementów kompresora to sprawa jest zdecydowanie poważniejsza. Nieszczelna konstrukcja filtra oleju to zawsze konieczność przeprowadzenia serwisu sprężarki. Bardzo poważnym problemem jest natomiast nieszczelność w obrębie mechanizmu sprężającego. Koniecznie należy zachować ostrożność, jeżeli syczenie dobiega z okolic zbiornika sprężonego powietrza. Taka sytuacja może być bardzo niebezpieczna i urządzenie takie nie może pracować do czasu usunięcia usterki.

Należy jednocześnie pamiętać, że każda sytuacja, w której stwierdza się nieszczelność któregokolwiek z układów sprężarki, powinna zostać rozwiązana jak najszybciej. Nieprawidłowo działający sprzęt nie tylko pracuje z mniejszą wydajnością, ale również jest bardziej podatny na inne, o wiele poważniejsze awarii.

Czy warto samemu naprawiać sprężarkę?

Odpowiedź na to pytanie nie zawsze jest prosta. Profesjonalny serwis kompresorów to zawsze dobre rozwiązanie, które daje całkowitą gwarancję dobrze i odpowiedzialnie wykonanej naprawy, ale nie zawsze musi być konieczny. Dużo zależy również od rodzaju sprzętu, jaki ulega awarii. Prostsze, niewielkie modele sprężarek, które często używane są na przykład w warsztatach samochodowych, czy do napędzania urządzeń o niewielkiej mocy można spróbować czasami naprawić samodzielnie. Zwłaszcza jeżeli awaria nie jest poważna.

Tak na przykład wymiana przewodów powietrza, czy przewodów olejowych nie jest trudnym zadaniem i podstawowa wiedza techniczna i umiejętności manualne zupełnie wystarczają do jej przeprowadzenia. Jednocześnie warto tutaj zachować ostrożność i mieć realistyczne podejście do własnych umiejętności i wiedzy. To samo dotyczy wymiany poszczególnych elementów sprężarki. W wielu modelach jest to dość proste i stosując się do instrukcji, może to zrobić niemal każdy. Zwłaszcza że części do wielu modeli sprężarek są dziś bardzo łatwo dostępne w specjalistycznych sklepach internetowych i hurtowniach.

Warto jednak pamiętać, że nie każda sprężarka to prosty sprzęt. Wiele tego rodzaju urządzeń to skomplikowane układy mechanizmów, które, aby działać prawidłowo potrzebują fachowej obsługi. Dotyczy to przede wszystkim dużych, przemysłowych sprężarek o większej mocy. W przypadku urządzeń tego rodzaju nawet prosta wymiana poszczególnych elementów może wymagać specjalistycznych narzędzi, a także dużej wiedzy. Zdecydowanie, nie będąc fachowcem, nie należy decydować się na samodzielną naprawę sprężarek bezolejowych. W tym przypadku nieumiejętne działanie może zdecydowanie bardziej zaszkodzić, niż pomóc.

Warto pamiętać również o jeszcze jednej kwestii. Nowe urządzenia najczęściej są objęte serwisem gwarancyjnym, a okres objęty gwarancją w przypadku kompresorów przemysłowych może trwać kilka lat. Naruszając samodzielnie zabezpieczenia takiego sprzętu, należy się liczyć z utratą możliwości skorzystania z takiego serwisu. Warto tu dokładnie wczytać się w umowę gwarancyjną. Wielu producentów zezwala na dokonywanie drobnych napraw, czy samodzielną wymianę niektórych podzespołów.

Komu powierzyć naprawę i serwis sprężarki?

Chociaż naprawa sprężarki może być przeprowadzona przez dowolną osobę, warto pamiętać o jednej podstawowej zasadzie – zawsze powinna być wykonywana wyłącznie przez dysponujących odpowiednią wiedzą i umiejętnościami fachowców. W kilku jednak przypadkach wszelkie działania powinny być jednak wykonywane wyłącznie przez profesjonalny, uprawniony serwis. Po pierwsze – jak już wspomniano – kiedy sprzęt objęty jest gwarancją, a konieczna naprawa nie może być zgodnie z umową wykonana samodzielnie.

Po drugie, w przypadku sprzętu specjalistycznego i bardzo wrażliwego. Zaangażowanie specjalistów to nie tylko gwarancja dobrze wykonanej pracy, ale również pewność, że wykonawca bierze pełną odpowiedzialność za swoje działania. Kolejnym przypadkiem, w którym w grę wchodzi wyłącznie uprawniony serwis sprężarek, jest konieczność okresowego serwisowania i kontroli wynikających z odpowiednich przepisów prawa.

Warto pamiętać, że zarówno przepisy BHP, jak i prawo pracy, przepisy przeciwpożarowe, czy odrębne przepisy dotyczące prac niebezpiecznych mogą wymuszać na przedsiębiorstwie przeprowadzania regularnych kontroli sprawności sprzętu, a kontrola taka może być wykonana wyłącznie przez serwisantów posiadających odpowiednie uprawnienia. Jednocześnie kontrole takie czasem pozwalają wykryć pojawiające się problemy, jeszcze na etapie, na którym nie grożą one poważniejszą awarią.